ภาวะหัวใจวายทางการแพทย์เรียกว่า หัวใจขาดเลือด (Heart Attack) หรือหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน เกิดจากเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงหัวใจอุดตัน โรคนี้เกิดจากการอุดตันในเส้นเลือดซึ่งเป็นเส้นเลือดที่ทำหน้าที่นำเลือดที่มีออกซิเจนไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจภาวะนี้ถือเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์เนื่องจากการอุดตันของเส้นเลือดหรือการมีเลือดไปเลี้ยงหัวใจน้อยจะทำให้เกิดอันตรายต่อกล้ามเนื้อที่หัวใจหากไม่มีเลือดไปเลี้ยงหัวใจนาน ๆ ก็จะทำให้กล้ามเนื้อหัวค่อยๆตาย

สาเหตุของการเกิดภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน

1. อายุที่มากขึ้น ผู้ป่วยมีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดัน เส้นเลือดก็จะค่อยๆ ตีบตันไปเรื่อย ๆ จนคนไข้มีภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน
2. กลุ่มที่ไม่ทราบอาการ เส้นเลือดหัวใจเดิมอาจมีรอยตีบตันเล็กน้อยหรือว่ามีไขมันเกาะอยู่เล็กน้อย วันหนึ่งเกิดอาการแตกหรือปริออกจากทางด้านในหลอดเลือด (Luminal side) อาจตีบขึ้นจาก 10 เปอร์เซ็นต์ขึ้นมาเป็น 100 เปอร์เซ็นต์ ภายในเวลาไม่กี่นาที ซึ่งผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บหน้าอกและทำให้เกิดอาการหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันได้
3. ผู้ที่มีการสะสมของไขมันในเส้นเลือดแดงจะทำให้เป็นโรคเส้นเลือดหัวใจตีบซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญต่อการเกิดโรคหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน โดยไขมันที่สะสมนั้นเกิดจากไขมัน Cholesterol และสารอื่น ๆ รวมกัน เกาะอยู่ภายในเยื่อบุผนังหลอดเลือดชั้นใน ภาวะนี้เรียกว่า atherosclerosis หรือภาวะเส้นเลือดแดงแข็ง

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคมีอยู่หลายปัจจัยซึ่งหลักๆ คือ

1. การสูบบุหรี่
2. ไขมันในเส้นเลือดสูง
3. เบาหวาน
4. ความดันโลหิตสูง
5. โรคอ้วน

ลักษณะอาการของโรค

ภาวะหัวใจวายฉับพลันโรคนี้มักเกิดขึ้นอย่างฉับพลันบางรายอาจมีสุขภาพปกติแข็งแรงดีแต่อยู่ ๆ ก็มีอาการผิดปกติ อาการผิดปกติที่สำคัญ เช่น  มีอาการเจ็บหน้าอกฉับพลัน มีเหงื่อออกตามร่างกาย เหนื่อยง่าย หายใจถี่ วิงเวียน หน้ามืด ชีพจรเต้นเร็ว  ถ้าคนไข้มีการสูบบุหรี่เยอะจะมีโอกาสเกิดภาวะหัวใจวายเฉียบพลันได้มากกว่าคนอื่น ๆ การสูบบุหรี่คนส่วนใหญ่จะมองว่าต้องเป็นมะเร็งปอด ถุงลมโป่งพอง แต่ความจริงที่ภัยที่มาจากบุหรี่ ทางด้านหัวใจก็อันตรายไม่แพ้กัน เพราะการสูบบุหรี่จะทำให้ไขมันเกาะอยู่ตามเส้นเลือดที่จะเกิดการปริง่ายกว่าคนที่ไม่สูบบุหรี่  ถ้าเส้นเลือดเกิดการปริขึ้นมาเกร็ดเลือดทุกชนิดก็จะมาเกาะรวมกันเพราะฉะนั้นจากเส้นเส้นเลือดที่ตีบ 10-20 เปอร์เซ็นต์ ก็จะมีโอกาสเกิดขึ้นเป็น 100 เปอร์เซ็นต์ภายในไม่กี่วินาทีก็เป็นไปได้ และมีความอันตรายมากกว่า  

ขั้นตอนการรักษา

หัวใจขาดเลือดเป็นภาวะที่เกิดขึ้นอย่าเฉียบพลันที่ต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน เพราะยิ่งรักษาเร็วก็จะสามารถยับยั้งความเสียหายของกล้ามเนื้อหัวใจและช่วยให้การฟื้นฟูเป็นไปได้ดียิ่งขึ้น โดยการรักษาจะขึ้นอยู่กับชนิดของโรคหัวใจขาดเลือด

1. การรักษาโดยใช้ยาสลายลิ่มเลือด แพทย์จะฉีดยาที่มีฤทธิ์ในการละลายเลือดที่อุดตันอยู่ที่เส้นเลือดแดงหัวใจ มักจะใช้ในกลุ่มผู้ป่วยที่มาโรงพยาบาลเร็วและไม่มีข้อห้ามในการใช้
2. การรักษาโดยการขยายหลอดเลือดด้วยบอลลูน วิธีนี้ได้ผลการรักษาดีกว่าการใช้ยาละลานลิ่มเลือดผู้ป่วยไม่ต้องมีแผลผ่าตัด พักฟื้นไม่นานแต่ต้องทำในโรงพยาบาลที่มีความพร้อม ห้องฉีดสีสวนหัวใจ ทีมแพทย์ พยาบาลที่มีความเชี่ยวชาญเพื่อผลการรักษาที่ดีที่สุด
3. การรักษาโดยการผ่าตัดบายพาสหลอดเลือดหัวใจ ส่วนมากทำในกรณีที่มีหลอดเลือดหัวใจตีบตันหลายเส้น และไม่สามารถทำการรักษาด้วยวิธีอื่นได้

นพ. ทยานนท์ คุณาวิศรุต 

แพทย์อายุรกรรมโรคหัวใจและหลอดเลือด, อายุรกรรมทั่วไป

อาการปวดประจำเดือนคืออาการปวดบริเวณท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกรานในช่วงระหว่ามีประจำเดือนหรืออาจมีอาการปวดท้องก่อนประจำเดือนมา 1-2 วัน บางรายอาจมีอาการปวดหลัง คลื่นไส้ หรือถ่ายเหลวร่วมด้วยโดยอาการเหล่านี้มักเกิดขึ้นสม่ำเสมอตามรอบของประจำเดือน พบว่าผู้หญิงที่อยู่ในช่วงเจริญพันธุ์ 60-90 เปอร์เซ็นต์ มีอาการปวดท้องประจำเดือนโดยมีอาการปวดมากน้อยแตกต่างกันไปและเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุโดยทั่วไปจะแบ่งประเภทของการปวดท้องประจำเดือนเป็น 2 กลุ่ม คือ

1. การปวดท้องประจำเดือนชนิดปฐมภูมิ

การประจำเดือนที่ไม่พบพยาธิสภาพในอุ้งเชิงกราน โดยอาการปวดเกิดจากโพรสตาแกลนดิน (Prostaglandins) ที่หลั่งออกมาจากเยื่อบุโพรงมดลูกในช่วงที่มีประจำเดือน โดยสารตัวนี้จะทำให้กล้ามเนื้อหลอดเลือดในมดลูกหดรัดตัวทำให้เกิดอาการปวดท้องขึ้น การปวดประจำเดือนโดยสารชนิดปฐมภูมินี้มักพบในวัยรุ่นและเมื่ออายุมากขึ้นอาการปวดจะดีขึ้น ในบางรายหายไปเลยหลังมีบุตรและอาการปวดมักจะเป็นแค่ช่วงวันแรกๆที่มีประจำเดือน

2. การปวดประจำเดือนชนิดทุติยภูมิ

การปวดประจำเดือนที่ตรวจพบพยาธิสภาพในอุ้งเชิงกราน เช่น เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่, ช็อคโกแลตซีสต์ที่รังไข่, เนื้องอกมดลูก เป็นต้น การปวดประจำเดือนชนิดทุติยภูมินี้มักเกิดในกลุ่มอายุ 25-30 ปีขึ้นไป โดยอาการปวดมักจะปวดทุกวันที่มีเลือดประจำเดือน, มีประจำเดือนมามาขึ้น, มีภาวะมีบุตรยาก มีอาการเจ็บลึกในอุ้งเชิงกรานขณะมีเพศสัมพันธ์ร่วมด้วยได้

อาการปวดประจำเดือนแบบไหนที่ถือว่าผิดปกติ

อาการปวดท้องประจำเดือนที่มีความรุนแรงมากขึ้น ดูแลตัวเองด้วยอาการเบื้องต้นแล้วไม่ดีขึ้น หรือมีความผิดปกติที่ได้กล่าวไปแล้วข้างต้น ควรปรึกษาสูตินรีแพทย์เพื่อหาสาเหตุ  และให้การรักษาต่อไป

วิธีดูแลตนเองเบื้องต้นเมื่อปวดท้องประจำเดือน

การบรรเทาอาการปวดท้องประจำเดือนในเบื้องต้น มีทั้ง แบบไม่ต้องใช้ยา ได้แก่ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ, ประคบน้ำอุ่นบริเวณท้องน้อยและหลังล่าง, การนวด, ฝังเข็ม แบบใช้ยาโดย รับประทานยาพาราเซตามอล หรือ ยากลุ่ม NSAIDs เช่น พอนสแตน,​ไอบูโพรเฟน ทั้งนี้ต้องระมัดระวังเรื่องการแพ้ยาและผลข้างเคียงจากยาด้วย

การรักษาอาการปวดท้องประจำเดือน

สูตินรีแพทย์จะทำการหาสาเหตุและวินิจฉัยโรคจากการสอบถามประวัติ, ตรวจร่างกาย, ตรวจภายใน, ตรวจด้วยเครื่องอัลตราซาวนด์ หรือบางรายอาจจะพิจารณาทำการส่องกล้องเข้าไปตรวจภายในช่องท้องเพื่อวางแผนการรักษาด้วยยา, ฮอร์โมน หรือการผ่าตัด ตามความเหมาะสมเป็นรายบุคคลไป

วิธีการป้องกันหรือบรรเทาอาการปวดท้องประจำเดือน

1. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เนื่องจากการออกกำลังกายทำให้มีฮอร์โมนเอ็นดอร์ฟิน (Endorphine) หลั่งออกมามากขึ้น ช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวดและทำให้อารมณ์ดี
2. พักผ่อนให้เพียงพอ
3. ลดความเครียด ทำจิตใจให้แจ่มใส
4. หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
5. หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอลล์และเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น ชา กาแฟ โกโก้
6. ดื่มน้ำให้เพียงพอ
7. รับประทานอาหารที่มีเกลือแร่และวิตามิน เช่น ผัก ผลไม้ ถั่ว ธัญพืช
8. เลือกรับประทานอาหารประเภทปลามากกว่าสัตว์เนื้อแดง เช่น เนื้อวัว เนื้อหมู

พญ. มัฏฐวัณณ์ จามิกร 

สาขาปฏิบัติงาน: สูตินรีเวชกรรมทั่วไป, สูตินรีเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์

อาการไอกลางคืน หรือ ไอเวลาวิ่ง เป็นเรื่องปกติไหม?

อาการไอ เป็นอาการที่พบบ่อยในเด็ก เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น หวัด ไซนัสอักเสบ หลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ เยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ โรคหืด กรดไหลย้อน เป็นต้น แล้วอาการไอแบบไหนที่ชวนให้สงสัยว่าลูกอาจเป็นโรคหืดหรือมีภาวะหลอดลมไว มาดูกันค่ะ

– มีอาการไอซ้ำๆ เวลาวิ่งเล่นหรือออกกำลังกาย ไอตอนหัวเราะ หรือร้องไห้ในช่วงที่สบายดีไม่ได้เป็นหวัด

– ตื่นมาไอกลางดึกหลังจากหลับไปแล้ว

– ไอเรื้อรังหลายสัปดาห์ หรือเป็นหวัดแล้วไอนานกว่าปกติ (ปกติโรคหวัดจะไอ 1-2 สัปดาห์)

– มีอาการของโรคภูมิแพ้อื่นร่วมด้วย เช่น เยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง แพ้อาหาร

– มีประวัติญาติสายตรง (พ่อ แม่ พี่น้อง) เป็นภูมิแพ้หรือโรคหืด

– มีอาการไอเมื่อเจออากาศเย็น ควันบุหรี่ ฝุ่นมลพิษ สารก่อภูมิแพ้ เช่น ไรฝุ่น ขนแมว ขนสุนัข ละอองเกสร ทั้งๆ ที่ก่อนหน้านี้สบายดี

– มีประวัติว่าแพทย์ตรวจร่างกายแล้วได้ยินเสียงวี้ด (wheeze) ที่ตอบสนองดีต่อยาขยายหลอดลม

– มีประวัติเคยติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างจาก RSV, rhinovirus มาก่อน

ถ้ามีอาการดังกล่าว ควรมาพบแพทย์เพื่อซักประวัติ ตรวจร่างกายอย่างละเอียด และแพทย์อาจส่งตรวจเพิ่มเติม เช่น ภาพถ่ายรังสีปอด, ตรวจสมรรถภาพปอด, ทดสอบภูมิแพ้ หรือลองให้ยาพ่นรักษาแบบโรคหืดนาน 2-3 เดือน หากอาการดีขึ้นหลังใช้ยา และกลับมาเป็นใหม่หลังหยุดยา แสดงว่าอาการไอนั้นน่าจะเกิดจากโรคหืดค่ะ

พญ. กัญลดา ว่องวรภัทร

แพทย์เฉพาะทางภูมิแพ้ ศูนย์ภูมิแพ้และแพ้อาหารโรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน

ช่วงปลายปีเราจะเริ่มสังเกตเห็นว่าท้องฟ้าดูฝ้ามัว เห็นวิวรอบข้างไม่ชัด ใช่ค่ะ pm2.5มาแล้ว ซึ่งเราจะต้องพบปัญหาpm 2.5สูงอย่างนี้ไปทุกปี pm2.5ซึ่งเป็นฝุ่นพิษที่มีขนาดเล็กจนสามารถซึมเข้ากระแสเลือดและมีผลกับอวัยวะต่างๆในร่างกายเรา โดยเฉพาะผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยง ได้แก่ เด็ก ผู้สูงอายุ ผู้ป่วยที่มีโรคหัวใจและหลอดเลือด ผู้ป่วยโรคปอดและหลอดลมรวมถึงผู้ป่วยภูมิแพ้ จะได้รับผลกระทบและมีอาการที่ผิดปกติได้ ดังนั้นวันนี้จะมาเตรียมตัวสู้ฝุ่นpm2.5กันนะคะ

1. ติดตามและเช็คคุณภาพอากาศอย่างสม่ำเสมอ

 – สำหรับประเทศไทยจะใช้ข้อมูลติดตามสถานการณ์ปัญหาหมอกควัน โดยใช้ “ดัชนีคุณภาพอากาศ (Air quality index, AQI) ซึ่งเมื่อค่าAQIมากกว่า100แสดงว่าคุณภาพอากาศไม่ดีและมีผลต่อสุขภาพ ดังนั้นควรมีการเช็คสภาพอากาศและระดับ AQIเป็นระยะ โดยสามารถเช็คได้จาก Application “ Air4Thai” หรือสามารถเช็คคุณภาพอากาศแบบ real timeได้ที่ลิงค์ http://aqicn.org/city/bangkok

2. หลีกเลี่ยงกิจกรรมนอกบ้าน

 – จำกัดเวลาในการทำกิจกรรมที่อยู่นอกอาคาร

 – หลีกเลี่ยงการออกกำลังการหรือกิจกรรมที่ออกแรงหนัก

3. ใส่หน้ากากอนามัยที่สามารถป้องกันpm2.5

– ควรเลือกใช้หน้ากากที่มีเครื่องหมาย NIOSHทั้งประเภทN95หรือ P100 ที่มีขนาดพอเหมาะครอบได้กระชับทั้งจมูกและใต้คางแนบสนิทกับใบหน้า

– หากไม่สามารถหาหน้ากากN95ได้ก็สามารถใช้การใช้หน้ากากธรรมดาได้(แต่อาจไม่สามารถป้องกันฝุ่นได้ดีนัก) โดยต้องสวมให้แนบสนิทกับใบหน้า

– ในผู้ป่วยโรคหัวใจและโรคปอดควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ และในเด็กเล็กไม่แนะนำให้ใส่N95

4. เตรียมห้องและที่อยู่อาศัยอย่างถูกวิธี

– ควรให้ในบ้านมีห้องที่สะอาด มีประตูหน้าต่างน้อยที่สุด ปิดประตูหน้าต่างให้มิดชิดและปิดรูหรือช่องที่อากาศจากภายนอกเข้ามาในอาคาร

– ทำความสะอาดห้องอยู่เสมอ โดยช้ผ้าชุบน้ำหมาด ไม่ใช้ไม้กวาดหรือเครื่องดูดฝุ่น 

– ควรใช้เครื่องปรับอากาศเอช่วยหมุนเวียนอากาศและปรับอุณหภูมิให้เหมาะ 

– ใช้เครื่องฟอกอากาศที่มีขนาดเหมาะกับห้องที่ต้องอยู่อาศัย

5. เตรียมยาประจำตัว และสังเกตอาการที่ผิดปกติ

– ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวควรรับยาและรักษาต่อเนื่อง

– ผู้ป่วยโรคปอดหรือหอบหืดควรเตรียมยาสำหรับกรณีอาการกำเริบ เช่น ยาขยายหลอดลมให้พร้อม

 – สังเกตอาการ หากมีอาการผิดปกติ เช่น แสบโพรงจมูก แสบเคืองตามาก หายใจไม่สะดวก แน่นหน้าอก วิงเวียนศีรษะ ควรรีบไปพบแพทย์

     หากเราเตรียมตัวและทราบวิธีรับมืออย่างถูกต้อง ก็จะสามารถอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีฝุ่นpm2.5 ทราบการสังเกตอาการว่าเมื่อไรที่ผิดปกติ

 ก็จะสามารถผ่านช่วงที่มีปัญหาฝุ่นไปได้ด้วยดีค่ะ

พญ.ธัชขวัญ อินทปันตี  

แพทย์เฉพาะทางภูมิแพ้ ศูนย์ภูมิแพ้และแพ้อาหารโรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน

มาอีกแล้ว pm 2.5…ตั้งแต่เดือน พฤศจิกายน เราจะเริ่มเห็นคล้ายหมอกสีขาวบดบังทัศนียภาพของตึกต่างๆ ใช่ค่ะ..pm 2.5มาอีกแล้ว

สาเหตุของการเกิด pm2.5
อย่างที่ทราบกันดีว่า pm2.5คือฝุ่นละอองที่มีขนาดเล็กกว่า 2.5 ไมครอนที่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า pm2.5 มาจากหลายสาเหตุ ได้แก่
1.ควันพิษจากท่อไอเสียรถยนต์ ซึ่งถือเป็นสาเหตุหลัก
2.ควันและฝุ่นที่เกิดการจากเผา เช่น เผาป่า เผาหญ้า
3.ฝุ่นละอองจากภาคอุตสาหกรรมและการก่อสร้าง
แล้วทำไมปริมาณฝุ่นpm2.5จึงมักจะสูงขึ้นในช่วงปลายปี เพราะสภาพอากาศที่นิ่ง ลมไม่พัดทำให้ไม่มีการหมุนเวียนของอากาศ ทำให้ปริมาณpm2.5ซึ่งถูกปล่อยออกมาทุกวันสะสมมากขึ้น จนถึงระดับที่เป็นพิษต่อร่างกาย ดังนั้นเราจะพบกับปัญหาpm2.5ในช่วงพฤศจิกายนจนถึงกุมภาพันธ์ทุกปี
ผลกระทบของpm2.5ต่อร่างกาย
ความที่ขนาดของpm2.5เล็กมากทำให้สามารถผ่านเข้าสู่ร่างกายและกระแสเลือดไปก่อให้เกิดการอักเสบของอวัยวะต่างๆภายในของร่างกายได้โดยตรง จนก่อให้เกิดอาการที่ผิดปกติได้หลายระบบ ตั้งแต่

ระบบทางเดินหายใจ แสบจมูก คัดจมูก น้ำมูกไหล ไอ แน่นหน้าอก ภูมิแพ้กำเริบ
ระบบผิวหนัง ตุ่ม ผืน นูนแดง
ระบบดวงตา แสบเคืองตา ตาแดง น้ำตาไหล

นอกจากนี้ การที่ร่างกายได้รับpm2.5เข้าไปติดต่อกันเป็นระยะเวลานานจะทำให้เกิดการอักเสบของเซลล์ในร่างกาย เพิ่มความเสียงต่อการเกิดภาวะหัวใจล้มเหลว และถือเป็นสารก่อมะเร็งก่อให้เกิดโรคมะเร็งปอดได้

พญ.ธัชขวัญ อินทปันตี  

แพทย์เฉพาะทางภูมิแพ้ ศูนย์ภูมิแพ้และแพ้อาหารโรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน